تأثیر مداخله آموزشی مبتنی بر مدل رفتار برنامه‌ریزی شده بر انتخاب روش زایمان

نوع مقاله : اصیل پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مامایی و بهداشت باروری، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران، تهران، ایران.

2 کارشناس ارشد مامایی، دفتر فن‌آوری دانشجویان، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران، تهران، ایران.

3 دانشیار گروه مامایی و بهداشت باروری، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران، تهران، ایران.

4 استادیار گروه آمار زیستی، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران، تهران، ایران.

چکیده

مقدمه: افزایش سزارین‌های غیر ضروری نشانه عملکرد نامناسب نظام سلامت کشورها می‌باشد. آموزش بهداشت باعث ارتقاء آگاهی‌ مادر طی دوران بارداری می‌شود تا روش مناسبی را برای زایمان خود انتخاب کرده و بدون دلیل بالینی سزارین را انتخاب نکند، لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین تأثیر مداخله آموزشی مبتنی بر مدل رفتار برنامه‌ریزی شده بر انتخاب روش زایمان انجام شد.
روش‌کار: این مطالعه تجربی در سال 1394 بر روی 90 زن باردار نخست‌زا مراجعه‌کننده به مراکز بهداشتی شهر یزد انجام شد. افراد ‌با استفاده از روش نمونه‌گیری چند مرحله‌ای انتخاب شده و به سه گروه تقسیم شدند. در گروه اول، بسته آموزشی طراحی شده در قالب مدل طی 3 جلسه آموزشی 60 دقیقه‌ای اجرا شد. به گروه دوم آموزش به روش پمفلت داده شد و گروه کنترل آموزش‌های معمول را دریافت کردند. نگرش، هنجارهای ذهنی، درک کنترل رفتار و قصد زنان باردار قبل و بعد از انجام مداخله توسط ابزار محقق ساخته مورد سنجش قرار گرفت. همچنین در هفته 38 بارداری از تصمیم مادران، مجدداً سؤال شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار ‌آماری SPSS (نسخه 21) و آزمون‌های آماری کای دو، تی زوجی، کروسکال والیس انجام شد. میزان p کمتر از 05/0 معنی‌دار در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: قبل از مداخله آموزشی، تفاوت معنی‌داری بین سه گروه در هیچ یک از حیطه‌های مدل (نگرش، هنجار فردی، درک کنترل رفتار، قصد) وجود نداشت (001/0<p). پس از مداخله آموزشی در تمامی حیطه‌ها در گروه آموزش قبل و بعد از آموزش تفاوت معنی‌دار بوده و همچنین مقایسه بین گروه‌ها نیز نشان داد که بین گروه مداخله آموزشی مبتنی بر مدل و گروه آموزش با پمفلت با گروه کنترل، تفاوت معنی‌داری وجود داشت (001/0>p).
نتیجه‌گیری: آموزش مبتنی بر مدل روش مؤثری در افزایش انگیزش، قدرت تصمیم‌گیری و مهارت زنان باردار در خصوص انتخاب زایمان طبیعی است، لذا انجام اقدامات پیشگیرانه و افزایش آگاهی زنان باردار امری ضروری است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effect of Educational Intervention Based on Theory of Planned Behavior (TPB) in Selecting Mode of Delivery

نویسندگان [English]

  • Zohreh Keshavarz 1
  • Azam Ghazanfarian 2
  • Masoumeh Simbar 3
  • Nezhat Shakeri 4
1 Assistant professor, Department of Midwifery and Reproductive Health, School of Nursing and Midwifery, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran.
2 M.Sc. of Midwifery, Students Research Committee, School of Nursing and Midwifery, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran.
3 Associate professor, Department of Midwifery and Reproductive Health, School of Nursing and Midwifery, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran
4 Assistant professor, Department of Biostatistics, Paramedical Faculty, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Introduction: The increased rate of unnecessary cesarean indicates improper function of health system. Health education leads to promotion of mothers' knowledge during pregnancy in order to select appropriate mode of delivery and do not choose cesarean section without clinical reason. Therefore, this study was performed with aim to determine the effect of educational interventions based on theory of planned behavior (TPB) on selecting mode of delivery.
Methods: This experimental study was conducted on 90 nulliparous pregnant women referred to Yazd health centers in 2015. The subjects were selected with multistage sampling method and were divided into 3 groups. Group I received educational training package based on TPB model during 3 sessions of 60 minutes. Group II received education in the form of Pamphlet and control group received routine training. Attitude, subjective norms, perceived behavioral control and intention were assessed by researcher-made tools before and after the intervention. Also, the mothers' decision was again asked at 38 weeks of pregnancy. Data was analyzed by SPSS (version 21) and Chi-square, paired T-test and Kruskal-Wallis test. PResults: Before the educational intervention, there was no significant difference between three groups in terms of attitude, subjective norms, perceived behavioral control and intention (P>0.001). After the intervention, there was significant difference in all domains in education group before and after the intervention. Also, the comparison between the groups showed significant difference between the intervention group based on model and pamphlet group and control group (P<0.001).  
Conclusion: Training based on model is an effective method to increase motivation, decision-making ability and skill of pregnant women to choose normal vaginal delivery. Therefore, performing preventive measures and increasing awareness of pregnant women is necessary.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Delivery
  • Planned Behavior
  • Women

مراجع

  1. Gibbs RS, Karlyn BY, Haney AF, Nygaard I. Danforth´s obstetrics and gynecology. Trans: Sobhanian K, Setoodenia A, Tadayyon M, Faridyan ID, Malek AM, Ebrahimi F. 2nd ed. Tehran: Publications Nasle Farda; 2006. P. 576. (Persian).
  2. Fathian Z, Sharifirad GR, Hasanzadeh A, Fathian Z. Study of the effects of Behavioral Intention Model education on reducing the cesarean rate among pregnant women of Khomeiny-Shahr, Isfahan, in 2006. Zahedan J Res Med Sci 2007; 9(2):123-31. (Persian).
  3. Rezakhani Moghaddam H, Shojaeizadeh D, Taghdisi MH, Hamidzadeh Arbabi Y, Savadpour MT. The effect of education by community health volunteers on choice of delivery kind in pregnant women based on the Behavioral Intention Model. J Sch Public Health Inst Public Health Res 2013; 10(3):27-40. (Persian).
  4. Mohammadpourasl A, Rostami F, Torabi SS. Prevalence of cesarean section and its demographic correlate in Tabriz. Med J Tabriz Univ Med Sci 2007; 28(3):101-5. (Persian).
  5. Davari M, Maracy M, Ghorashi Z, Mokhtari M. The relationship between socioeconomic status and the prevalence of elective cesarean section in nulliparous women in Niknafs Teaching Center, Rafsanjan, Iran. Womens Health Bullentin 2014; 1(2):958-65. (Persian).
  6. Fenwick J, Staff L, Gamble J, Creedy DK, Bayes S. Why do women request caesarean section in a normal, healthy first pregnancy? Midwifery 2010; 26(4):394-400.
  7. Borhani M, Sarylu K. Exploring of effect of education designed based on BAZNEF model on choosing delivery mode in pregnant women in minoodasht health center. [PHD Thesis]. Gorgan, Iran: Golestan University of Medical Sciences; 2012. (Persian).
  8. Azizi M, Salari P. Ethical approach on cesarean delivery to maternal request. Iran J Med Ethics Hist Med 2009; 2(2):55-66. (Persian).
  9. Abedian Z, Navaee M, Jaafari SH, Arani A, Ebrahimzadeh S. Comparing the effect of two teaching methods role playing and lecture on primigravida women’s knowledge, attitude and performance in relation to type of delivery. Iran J Obstet Gynecol Infertil 2012; 15(1):25-35. (Persian).
  10. Safari M, Shojaeizadeh D. Principles and foundation of health promotion and education. 1st ed. Tehran: Samat Publications; 2008. P. 82-175. (Persian).
  11. Moinei B, Allahverdipour H, Mahjub H, Bashirian S. Assessing pregnant women's beliefs, behavioral intention and predictive factors for cesarean section in Hamadan. Iran J Obstet Gynecol Infertil 2011; 14(3):37-44. (Persian).
  12. Negahban T, Ansari Jaberi A, Kazemi M. Preference method of delivery and its relevant causes in view of pregnant women referring to public and private clinics in rafsanjan city. J Rafsanjan Univ Med Sci 2006; 5(3):161-8. (Persian).
  13. Shahraki Sanavi F, Ansari-Moghaddam A, Navabi Rigi S. Two teaching methods to encourage pregnant women for performing normal vaginal delivery. Iran J Med Educ 2012; 12(3):184-92. (Persian).
  14. Shahraki-Sanavi F, Rakhshani F, Navidiyan A, Ansari-Moghadam A. A study on attitude of pregnant women with intention elective cesarean on theory of planned behavior. Zahedan J Res Med Sci 2013; 17(9):95-7. (Persian).
  15. Sharifirad GR, Fathian Z, Tirani M, Mahaki B. Study on Behavioral Intention Model (BIM) to the attitude of pregnant women toward normal delivery and cesarean section in province of Esfahan–Khomeiny shahr-2006. J Ilam Univ Med Sci 2007; 15(1):19-23. (Persian).
مجله زنان، مامایی و نازایی ایران
دوره 19، شماره 27
هفته سوم مهر ماه 1395
مهر 1395
صفحه 1-7

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار