حکم اهدای جنین از منظر فقه مذاهب اسلامی

نوع مقاله : اصیل پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده علوم و تحقیقات اسلامی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین، قزوین، ایران.

2 استادیار گروه الهیات و معارف اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، قم، ایران.

3 مربی گروه الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه پیام نور نهاوند، گروه فقه و حقوق اسلامی، نهاوند، ایران.

چکیده

مقدمه: تلاش های گسترده پزشکان و متخصصین علم جنین شناسی جهت درمان ناباروری، شیوه های نوینی را برای رفع این معضل به ارمغان آورده است. یکی از این شیوه ها، باروری به روش اهدای جنین است. در این فرآیند به دلیل ناباروری زوجین، اسپرم و تخمک زوجین دیگری گرفته می شود و به واسطه لقاحی که بین آنها در محیط آزمایشگاه صورت می گیرد، تخمک ها بارور می شوند. سپس با کنترل و نظارت متخصصین، تخمک های بارور شده (زیگوت) در مدت زمانی حدود 72 ساعت، شروع به تکثیر سلولی می کنند و در نهایت، وقتی که تخمک های بارور شده تبدیل به حدود 6 تا 8 سلول شدند (با توجه به اینکه در این نوع ناباروری رحم زن قابلیت بارداری دارد)، جنین حاصل در مرحله 8 سلولی یا فراتر از این، جهت رشد طبیعی خود به رحم زن منتقل می شود. از منظر فقه اسلامی، این شیوه یکی از موضوعات جدید و سؤال برانگیز محسوب می شود که طرح آن موجب عکس العمل هایی از جانب فقهاء شده است. در این زمینه سؤالاتی مطرح می باشد نظیر: آیا اهدای جنین مشروع است یا خیر؟ و به فرض جواز این حکم چه شرایطی دارد؟ آیا در صورت حکم به جواز، این عمل دخالت در خلقت الهی نیست؟ مطالعه حاضر با هدف اثبات کردن مشروعیت نسبی اهداء جنین با استناد به دلایل و مستندات فقهی و پاسخ به پاره ای شبهات مربوط در این زمینه انجام شد.
روش کار: این مطالعه به صورت کتابخانه ای و توصیفی و تحلیلی انجام شد و با استمداد و تکیه بر کتب طراز اول فقه و حقوق شیعه و سایر مذاهب اسلامی و همچنین با استناد به مواد قانونی و تطبیق آن با آراء فقها سعی در اثبات فرضیه انجام گرفت.
یافته ها: عامل روی آوردن زوجین به روش اهدای جنین، اضطرار و عسر و حرج است که این موارد عواملی هستند که می توانند حکم اولیه مسائل را بردارند و به جای آن یک حکم ثانویه ایجاد کنند. لذا مسئله اهدای جنین نیز از این حکم مستثنی نیست و نخواهد بود.
نتیجه ‌گیری: فرآیند اهدای جنین به طور مطلق حرام نیست.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Decree of Embryo Donation from the Perspective of Islamic Jurisprudence

نویسندگان [English]

  • Fathollah Ghorbani 1
  • Mohammad Ali Akhvian 2
  • Elham Rezaei 3
1 M.Sc. of Jurisprudence and Islamic Law, Faculty of Islamic Sciences and Researches, International University of Imam Khomeini of Qazvin, Qazvin, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Theology and Islamic Thought, Faculty of Theology and Islamic Thought, University of Qom, Qom, Iran.
3 Lecturer, Department of Theology and Islamic Thought, Payam Noor University of Nahavand, Department of Jurisprudence and Islamic law, Nahavand, Iran.
چکیده [English]

Introduction: In treatment of infertility, widespread efforts of medical specialists and embryologists have brought innovative methods to solve this problem.  One of these methods is artificial fertility by embryo donation. In this process, due to the couple's infertility, another couple's sperm and ovum are taken and fertilized through in vitro fertilization. By specialists control and supervision, ovum get fertilized (Zygote) and in a time about 72 hours, Cell proliferation gets started. Finally, when the fructuous ovum is turned into about 6 to 8 cells (considering that the uterus is fertilizable), the embryo is transferred to the woman's uterus for natural growth. From the perspective of Islamic jurisprudence, this is a controversial method that prompted some reactions from jurisprudents. In this context the following questions are raised: whether Embryo Donation is legitimate or not? In what circumstances the decree is supposed to be permitted? In the condition of legitimacy of Embryo Donation, isn’t it an intervention in god creation? Citing jurisprudential evidences and documents, the present study is intended to prove the relative legitimacy of Embryo Donation and respond some ambiguities related to this area.
Methods: This is a documentary research and a descriptive study with the help and relying on leading books if jurisprudence and rights of Shiites and other Islamic religions and also by referring to the legal and adjustment with jurists vote try to prove the theory.
Results: Couples donate embryos due to distress and hardship. These are the factors that can replace the primary verdict issue with a secondary issue. Therefore, embryo donation is not exempt from this provision.
Conclusion: Embryo donation process is not absolutely forbidden.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Artificial insemination
  • Embryo Donation
  • Gamete Donation
  • Infertility
  • in vitro fertilization